डॉ. पद्माकर तामगाडगे

अचल चेतनागृह : “राजगृह” “Education is not preparation for life: education is life itself.” John Dewey डॉ . बाबासाहेब आंबेडकरांचा आयुष्यपट पहिला तरी जगातील प्रत्येक माणूस दिपून जातो असा लख्ख जीवन प्रवास जगातील अपवादात्मक विभूतीचाच असेल! किंबहुना फक्त डॉ. बाबासाहेबांचाच असेल... आयुष्यातील एकेक घटना आणि त्या घटना-प्रसंगांना येणारे अवघड वळण, आयुष्याच्या पावलोपावली येणारा नित्य संघर्ष. अस्पृश्यतेच्या सावटाखाली जगतांना येणाऱ्या अपमानाची झळ सोसत सर्वोच्च स्थानी पोहोचण्याचे परम ध्येय. उजेड मागत फिरणाऱ्या कफल्लक पिढ्यांना त्यांच्या झोळ्या लख्ख प्रकाशाने भरून काळोखाला प्रकाशमान करणारा हा महासूर्य. एकाच आयुष्यात अलौकिक म्हणावे, जादुई म्हणावे असे कार्य या महामानवाच्या हयातीत त्यांनी केले आहे. त्यांच्या उत्तुंग कार्याचा, व्यक्तिमत्वाचा वेध शब्दात पकडता येईल असा शब्दच कोणत्या भाषेत उपलब्ध नाही. अशाच एका पैलूचा या निमित्ताने धांडोळा या लेखाच्या निमित्ताने घेणार आहोत. महामानव डॉ. बाबासाहेबांचे एकूण आयुष्य पहिले तर प्रत्येक गोष्टीसाठी धडपड आहे. कोणतीच गोष्ट त्यांना सहजासहजी प्राप्त झाली नाह...

  बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... आम्ही तिथेच आहोत...  राजगृहाच्या पायरीवर... ढळू दिला नाही कोपराही आमंत्रणे भिरकावून बसलो 'हिंदू'  कॉलनीच्या गस्तीवर... बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... आम्ही तिथेच आहोत... हिंदू कोड बिलाच्या पानावर... शब्दही जीर्ण होऊ दिला नाही सुधारणा त्यांनी केल्या असतील... मात्र, पाठांतर आमच्या वस्तीवर बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... आम्ही तिथेच आहोत... २६, अलीपुर रोडवर... 'आम्ही भारताचे लोक' होऊन संविधानाचे रक्षक होऊन अष्टोप्रहर संसदेच्या दारावर बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... आम्ही तिथेच आहोत... लंडनच्या स्मृतीतील स्थळावर... आमूलाग्र असेल बदलले जग कवेलूही बदलू दिला नाही असा दबदबा निर्माण केला जगावर बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... आम्ही तिथेच आहोत... नागपूरच्या 'दीक्षाभूमीवर'... बावीस प्रतिज्ञांचे धडे घेत दरेकाने दरेकाला दीक्षा देत लक्ष्य बौद्धमय भारतावर बाबासाहेब तुम्ही गेल्यापासून... आम्ही तिथेच आहोत... आम्ही तिथेच आहोत... आम्ही हललोच नाही... १९५६ पासून... - पद्माकर तामगाडगे